Yerli Edebiyat Uyarlamaları En başarılı 15 filmi sizler için derledik. Sinemanın bir çok önemli yapıtının edebiyat uyarlamaları arasından çıkması pek şaşırtıcı olmasa gerek. Zaten kitleler tarafından beğenilmiş olan bir eseri uyarlamak, eğer film aşamasında bir “kazaya” uğramazsa, başarısı biraz daha garanti bir tercih. IMDB ’nin top filmleri arsında da çok sayıda edebiyat uyarlaması olması tesadüf değil.
Edebiyat uyarlamaları bizim sinemamız içinde de çok önemli yer tutuyor. Toplumsal gerçekçi bir bakış açısıyla işlenen bir çok filmimizin önemli romancılarımızın eserlerinden uyarlanmış olmasının yanında komediden tarihi yapımlara kadar bir çok filmimiz de başarısını öncüsü olan kitaplara borçlular.
1. Zübük (1981)
Aziz Nesin’in unutulmaz eserinden beyaz perdeye aktarılan film, paralellikleri ile, günümüz politik yaşantısından da esintiler sunuyor. Senaryosu Atıf Yılmaz tarafından uyarlanan filmin yönetmen koltuğunda ise Kartal Tibet oturuyor.
2. Ağır Roman (1996)
Metin Kaçan’ın aynı adlı romanından uyarlanan filmin yönetmeni Mustafa Altıoklar’dır. Hikaye 70’li yıllarda, İstanbul’da, yoğun olarak Roman vatandaşların yaşadığı bir mahalle olan Kolera Mahallesi’nde geçer. Filmde mahallenin taze bitirimi olan Salih’in (Okan Bayülgen) çevresinde gelişen olaylar anlatılıyor.
3. Üç Tekerlekli Bisiklet (1962)
Orhan Kemal’in Kaçak adlı eserinden Vedat Türkali’nin Hüsamettin Gönenli takma ismiyle senaryolaştırdığı film Ömer Lütfi Akad ve Memduh Ün tarafından yönetilmiştir. Cinayet suçuyla aranan kaçak bir adamın yaralı bir şekilde; tek çocuğuyla yalnız yaşayan bir kadının evine sığınmasını konu alan filmde; Ayhan Işık ile beraber baş rolü paylaşan Sezer Sezin, İzmir Enternasyonal Fuarı 1. Film Şenliği’nde En İyi Kadın Oyuncu ödülüne layık görülmüştür.
4. Süt Kardeşler (1976)
Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın Gulyabani adlı eserinden beyaz perdeye aktarılan Süt Kardeşler, sinemamızın güldürü kültlerinden birisi olmuştur. Ertem Eğilmez filmlerinde görmeye alıştığımız bir şey olan, üst düzey komedi yıldızlarının adeta milli takım gibi bir araya gelmesi durumuna bu filmde de rastlıyoruz. Ve yine Ertem Eğilmez filmlerinden aşina olduğumuz şekilde senaryo uyarlaması Sadık Şendil tarafından yapılmıştır.
5. Cingöz Recai (ilk Film 1954)
Peyami Safa’nın “Server Bedi” adıyla, Arsen Lüpen’den esinlenerek yazdığı hırsız karakterin maceralarını anlatan bir filmdir. Cingöz Recai’yi yakalamaya çalışan polis müfettişi Mehmet Rıza ile Sherlock Holmes izleri de taşıyan serinin ana kahramanı olan Cingöz Recai; yakışıklı, kurnaz, cesur, soğukkanlı, zarif, tahsilli, görgülü, cömert ve kibar bir serseridir. Cingöz Recai emek harcayarak para kazanan kimseden çalmaz, haksız yolla servet sahibi olmuş kimselerden hile ile para çalar, elde ettiklerini muhtaçlara dağıtır.
Kitaplar genelde gereksiz bilgi içermeyip direkt olarak senaryoya yöneliktir. Bu özellik kitapları eşsiz kılar ve okuyucular tüm seriyi okumadan kitabı bırakmakta zorlanır.
6. Dokuzuncu Hariciye Koğuşu (1967)
Peyami Safa’nın aynı isimli romanından uyarlanan filmin yönetmen koltuğunda Nejat Saydam var. Baş rollerini Hülya Koçyiğit ve Kartal Tibet’in paylaştığı filmin yapımcılığını ise Murat Köseoğlu üstleniyor.
7. Abdülhamit Düşerken (2002)
Nahid Sırrı Örik’in Sultan Hamid Düşerken adlı romanından uyarlanan filmin yönetmeni Ziya Öztan. Yıldız Sarayı, Maslak Kasrı gibi gerçek mekânlarda çekilen film için; Marmara Üniversitesi’nin bahçesine inşa edilen, Beyoğlu ve İstiklal Caddesi’nin eski hallerinin yeniden yaratıldığı dev setler kuruldu.
8. Salkım Hanım’ın Taneleri (1999)
Yılmaz Karakoyunlu’nun aynı adlı kitabından uyarlanan filmin yönetmeni Tomris Giritlioğlu. Varlık Vergisi ve Aşkale Toplama Kampını konu alması ve konuyu Türkiye gündemine taşıması nedeniyle, bir dönem yoğun şekilde tartışılmıştır.
Daha sonra yine Yılmaz Karakoyunlu’nun yazdığı bir roman olan Güz Sancısı isimli eserden, yine Tomris Giritlioğlu’nun yönettiği devam filmi niteliğinde ikinci bir film daha çekilmiştir.
9. Bereketli Topraklar Üzerinde (1979)
Erden Kıral tarafından yönetilen film Orhan Kemal’in aynı adlı romanından uyarlanmıştır. Filmin senaryosunu en başta Mahmut Tali Öngören uyarlamış, ancak Erden Kıral’ın senaryoyu beğenmemesi üzerine oyuncu Tuncel Kurtiz senaryoyu yeniden kaleme almıştır. Hikâyede Çukurova’ya gelip ağır şartlar altında çalışan Köse Hasan, Pehlivan Ali ve Yusuf adlı üç arkadaşın başından geçenler konu edilmektedir.
10. Ağrı Dağı Efsanesi (1975)
Yönetmenliğini Memduh Ün’ün yaptığı film Yaşar Kemal’in aynı adlı eserinden uyarlanmıştır. Feodal bir bey olan Mahmut Han’ın atlarından birinin, çoban Ahmet’in evinin kapısına gelmesiyle başlar hikaye. Ahmet, dağlı gelenekleri gereği kapısına gelen atı “Tanrı Emaneti” olarak görür ve Mahmud Han’a geri vermek istemez. Daha sonra Ahmet’le Han kızı Gülbahar’ın aşkıyla devam eden filmin sonunda Mahmut Han; iki sevgilinin evlenmesi bir şarta bağlar. Ahmet, Ağrı Dağı’nın tepesine çıkar ve oradan yaktığı ateş aşağıdan görülebilirse, muradına erecektir. Ancak daha önce bunu başarabilmiş kimse yoktur.
11. Hababam Sınıfı (İlk film 1975)
Hababam Sınıfı, Rıfat Ilgaz ’ın Dolmuş dergisinde yazmaya başladığı öykülerden bir bölümünü birleştirerek 1957 yılında kitaplaştırdığı eserin, Ertem Eğilmez tarafından sinemaya uyarlanmıştır. Sinemamızın en büyük kültlerinden birisi olan film serisinin senaryoları başta Sadık Şendil olmak üzere Umur Bugay ve Yavuz Turgul tarafından kaleme alınmıştır.
İlk film 1 Nisan 1975 tarihinde vizyona girdiğinde izlenme rekorları kırdı ve tam yirmi sekiz hafta vizyonda kaldı. Bunun ardından ikinci film olan Hababam Sınıfı Sınıfta Kaldı da otuz hafta vizyonda kaldı ve serinin en çok hasılat yapan filmi oldu. Bu unutulmaz seri aynı zamanda 1970 ’li yıllarda sinemanın televizyona karşı verdiği mücadelenin öncüsü olmuştur. Yerli Edebiyat Uyarlamaları konusunda en çok tanınan ve başarılı unutulmaz bir iflm olarak hafızalardan hiç bir zaman silinmecek.
12. Yılanların Öcü (1962)
Fakir Baykur t’un aynı isimli romanından uyarlanan filmin yönetmeni Metin Erksan. Vizyona girdiği dönemde çeşitli protestolara konu olan film, yurt dışında yayınlanma iznini ancak 1965 senesinde alabildi.
Yaşlı annesi Irazca, karısı Hatçe ve üç çocuğu ile yaşayan yoksul bir köylü olan Bayram’ın evinin önüne ev inşa etmek isteyen, köyün söz sahibi kişilerinden olan, Haceli ile mücadelesini anlatıyor. Evlerinin önüne ev yapılmasını istemeyen aile Haceli ve onu destekleyen muhtar karşı müthiş bir direniş göstereceklerdir.
Mülkiyet temasının işlendiği bu filmin, sosyalizmin öcü olarak görüldüğü bir blokta bu tar sansürlere maruz kalması şaşırtıcı değildir. Metin Erksan’ın mülkiyet sorununu işlediği bir diğer film olan Susuz Yaz da benzer sansür uygulamalarına maruz kalacaktır.
13. Susuz Yaz (1963)
Sinemamızın önemli başyapıtlarından birisi olan Susuz Yaz filminin senaryosunu Necati Cumalı’nın 1962’de yayımlanan aynı adlı eserinden uyarlayarak Metin Erksan kaleme almıştır. Yönetmenliğini de Metin Erkas’ın yaptığı filmin baş rollerinde Erol Taş, Hülya Koçyiğit ve aynı zamanda filmin yapımcısı da olan Ulvi Doğan oynamışlardır.
Türkiye’de sansür engeline takılan, bu nedenle de ilk gösterimi Haziran 1964’te Berlin Film Festivali’nde yapılan “Susuz Yaz”, bu festivalin büyük ödülü olan Altın Ayı’yı kazanmış ve Türk sinema tarihinde uluslararası ödül kazanan ilk film olmuştur.
14. Sis ve Gece (2007)
Ahmet Ümit’in beğenilen romanı Sis ve Gece’nin beyazperde uyarlaması olan filmin baş rollerini Selma Ergeç ve Uğur Polat’ın paylaşmıştır. Uyarlama senaryosunu yazan Turgut Yasalar aynı zamanda filmin yönetmenliğini de üstlenmiştir.
15. Çalıkuşu (1966)
Yerli Edebiyat Uyarlamaları konusunda bir ilki en sona koyduk. Kapanışı en çok uyarlaması yapılan romanlardan bir tanesiyle yapmak istedik. Senaryosunu Reşat Nuri Güntekin’in 1922’de yayımladığı aynı adlı romanından, Osman F. Seden’in uyarlayıp yazdığı bu filmin yapımcılığını ve yönetmenliğini de yine Osman F. Seden yapmıştır. Filmin görüntü yönetmeni Kenan Kurt’tur. Başlıca rollerini Türkân Şoray, Kartal Tibet, Parla Şenol, Kadir Savun ve Zeynep Değirmencioğlu oynadıkları film; Çalıkuşu lakaplı Feride’nin, çocukluğundan, idealist bir öğretmen olduğu yetişkinlik dönemine kadar kendi günlüğünden aktardığı şekilde konu alıyor.
0 Comments